از اوایل دهه ۱۳۸۰، تعیین مسیرهای اضطراری شهر تهران، یکی از دغدغههای مدیران شهری بوده است. این موضوع در سال ۱۳۸۹، در قالب پروژهای مشترک با آژانس همکاری بینالمللی ژاپن (جایکا) تحت عنوان «ارتقاء و مدیریت شبکه راههای اضطراری شهر تهران» در دستور کار سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران قرار گرفت. در این پروژه ضمن طراحی شبکه راههای اضطراری، موارد مربوط به مدیریت و عملیاتی نمودن این راهها و اقدامات مترتب بر قبل و پس از زلزله تعیین گردید. همچنین حملونقل عمومی و تخلیه نیز مورد توجه قرار گرفت. با توجه به اهمیت موضوع در سطح کشور و دنیا، تحقق اهداف تعیین شده برای بخشهای مختلف پروژه نیازمند استفاده از روشهایی بود که با درجات متفاوتی از ابداع و نوآوری همراه میباشند. در جریان اجرای پروژه طی سالهای ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۳، نقشه مسیرهای اضطراری و گزارشهای فصول مختلف تهیه و در اختیار مدیریت شهر تهران قرار گرفت. کمبود منابع علمی و تجربی قابل استفاده برای انجام مطالعات و طرحهای مشابه، سازمان را بر آن داشت که بخشهایی از گزارشهای پروژه را با ساختاری خلاصه و مختصراً متفاوت، برای بهرهگیری دستاندرکاران، محققان و علاقهمندان به موضوع، در قالب دو جلد کتاب حاضر عرضه نماید.
در جلد اول کتاب به مباحث مربوط به تعیین راههای اضطراری شهر تهران پرداخته شد. شبکه راههای اضطراری به دلیل اهمیت در برقراری ارتباط و انتقال نفرات و تجهیزات به نقاط آسیبدیده شهر، هنگام رخداد زلزلهای بزرگ، باید ایمنی قابلاطمینانی داشته باشد. لذا بسیار مهم است که آسیبپذیریهای آن از ناحیه اجزا و نیز از طرف ساختمانها و شریانهای حیاتی مجاور یا داخل بهدقت بررسی شود. آگاهی از مشخصات این تأسیسات بهمنظور برآورد آسیبپذیری آنها ضروری میباشد. اطلاعات به دست آمده در مورد آسیبپذیری میتواند از یکسو در تخمین اثرات زلزله بر قابلیت خدمتدهی راهها مفید باشد و از سوی دیگر در ارزیابی مناسب بودن راه انتخابشده بهعنوان مسیر اضطراری و در صورت نیاز تغییر مسیرهای انتخاب شده به کار آید. همچنین میتوان تدابیری را برای کاهش آسیبپذیریهای شناساییشده پیشبینی کرد. بعد از تعیین اولیه راههای اضطراری در جلد اول کتاب، در جلد حاضر، اثرات زلزله بر این مسیرها بررسی میشود. در فصل اول به خسارات ناشی از مخاطرات زمین، شامل اثرات گسلش سطحی، تخریب قنوات، روانگرایی، فرونشست ناحیهای زمین، نشست خاکریزها، زمینلغزشها و … پرداخته میشود.
در فصل دوم آثار خسارات وارده به پلهای سوارهرو و در فصل سوم آثار خسارات وارده بر سایر ابنیه فنی شامل تونلها، کانالها، پلهای پیادهرو، دیوارهای حائل و … مورد بررسی قرار میگیرد. در فصل چهارم، تأثیر آسیبدیدگی ساختمانهای اطراف و شریانهای حیاتی آب، برق، گاز، فاضلاب و مخابرات بر این راهها و اختلالات ناشی از آنها بررسی میشود. در فصل پنجم تأثیر این آسیبها بر عملکرد راه و انسدادهای آن مورد بررسی قرار میگیرد. آنگاه براساس نتایج مرحله قبلی در صورت نیاز، مسیرهای انتخاب شده تغییر مییابد یا مسیرهایی بهعنوان مسیرهای جایگزین در نظر گرفته میشود یا استفاده از روشهای دیگر دسترسی و … توصیه میشود. در فصل ششم توصیههایی برای کاهش اثرات ناشی از آسیبپذیری معابر اضطراری ارائه میشود.
روش ارائه مطالب فصول به این صورت است که بعد از بخشهای مقدماتی، هر یک از انواع عوارض و تأسیسات مطرح بهطور جداگانه بررسی میشوند. برای هر یک، ابتدا تجارب زلزلههای گذشته مرور میشود؛ سپس روشهای بررسی آسیبپذیری مورد بحث قرار میگیرند. آنگاه دادههای موجود از موقعیت و مشخصات تأسیسات، دقت و تفکیک، نحوه جمعآوری و … برای انجام بررسی فوق، معرفی میشوند. در ادامه با اعمال روشهای بررسی آسیبپذیری انتخابشده رویدادههای موجود، میزان آسیب زلزله سناریو بر تأسیسات موردنظر برآورد میشود. با توجه به اختلافاتی که ازلحاظ میزان و دقت دادهها در بین تأسیسات مختلف وجود دارد، نحوه پرداختن به آسیبپذیری آنها از سطح و عمق یکسانی برخوردار نیست. پارهای از مطالب ارائهشده در کتاب شاید برای اولین بار است که به صورتی کاربردی مطرح شدهاند و میتوانند فقط بهعنوان طرح موضوع و فتح باب برای در دستور کار قرار دادن و تعریف کارهای عمیقتر و مفصلتر بعدی تلقی شوند. از سوی دیگر این موارد نشان میدهند که کارهای زیادی در زمینه کاهش خطرات لرزهای معابر شهر ضروری و قابل انجام است که باید در دستور کار نهادهای متولی قرار گیرد. در فصل دوم، پیشنویس برنامهای برای مقاومسازی لرزهای پلهای سواره نیز ارائه شده است.
هنوز بررسیای ثبت نشده است.